Làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ? 5 cách xử lý nhanh và hiệu quả nhất

Tụt huyết áp đột ngột là tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng. Huyết áp giảm nhanh chóng khiến các cơ quan không được cung cấp đủ máu, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về tụt huyết áp, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và nên làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ, đồng thời cung cấp các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Tụt huyết áp: Mối nguy hiểm tiềm ẩn

Tụt huyết áp là gì?

Tụt huyết áp (hypotension) xảy ra khi huyết áp giảm đột ngột dưới mức bình thường. Chỉ số huyết áp thấp thường được xác định khi:

• Huyết áp tâm thu < 90 mmHg
• Huyết áp tâm trương < 60 mmHg

Tụt huyết áp khác với huyết áp thấp ở tốc độ giảm và mức độ nghiêm trọng. Huyết áp thấp mãn tính có thể không gây triệu chứng, trong khi tụt huyết áp đột ngột thường kèm theo các dấu hiệu rõ rệt.

Tụt huyết áp khác với huyết áp thấp ở tốc độ giảm và mức độ nghiêm trọng

Biến chứng nguy hiểm của tụt huyết áp

Tụt huyết áp gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng:

1. Hệ tim mạch:
   • Giảm lưu lượng máu đến tim
   • Rối loạn nhịp tim
   • Suy tim cấp
2. Các cơ quan khác:
   • Suy giảm chức năng thận
   • Thiếu máu não
   • Tổn thương gan
3. Nguy cơ chấn thương:
   • Ngất xỉu dẫn đến té ngã
   • Chấn thương đầu
   • Gãy xương ở người cao tuổi

Nguyên nhân gây tụt huyết áp đột ngột

Các yếu tố liên quan đến lối sống

Nhiều yếu tố hàng ngày có thể gây tụt huyết áp:

1. Mất nước:
   • Tiêu chảy, nôn mửa kéo dài
   • Đổ mồ hôi nhiều khi tập luyện
   • Không uống đủ nước
2. Chế độ ăn uống:
   • Thiếu hụt vitamin B12, sắt
   • Bữa ăn nhiều carbohydrate
   • Nhịn ăn kéo dài
3. Chất kích thích:
   • Lạm dụng rượu bia
   • Sử dụng ma túy
   • Caffeine quá mức

Tụt huyết áp do bệnh lý

Nhiều bệnh lý có thể gây ra tụt huyết áp:

Nhồi máu cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim gây tụt huyết áp

Ngoài ra, một số loại thuốc như thuốc hạ huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm cũng có thể gây tụt huyết áp như một tác dụng phụ.

Dấu hiệu nhận biết tụt huyết áp

Triệu chứng thường gặp

Tụt huyết áp thường có các dấu hiệu sau:

• Chóng mặt, hoa mắt, choáng váng
• Mệt mỏi, yếu sức
• Buồn nôn, khó chịu
• Da xanh nhợt, lạnh, ẩm ướt
• Thở nhanh, khó thở
• Nhịp tim nhanh hoặc không đều

Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm

Cần chú ý các triệu chứng nghiêm trọng:

1. Ngất xỉu, mất ý thức
2. Lú lẫn, không thể tập trung
3. Co giật
4. Đau ngực dữ dội
5. Khó thở trầm trọng
6. Nôn ra máu

Cách xử lý khi bị tụt huyết áp bất ngờ

Sơ cứu tại chỗ – làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ

Khi phát hiện tụt huyết áp, cần thực hiện ngay:

1. Làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ – Nằm ngửa, kê cao chân để tăng lưu lượng máu lên não
2. Bổ sung nước và muối khoáng
3. Làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ – Massage nhẹ nhàng tay chân để cải thiện tuần hoàn
4. Nới lỏng quần áo chật
5. Tránh đứng dậy đột ngột

Khi nào cần gọi cấp cứu?

Gọi ngay cấp cứu khi:

• Làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ? Tụt huyết áp nghiêm trọng, không cải thiện sau sơ cứu
• Xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm như ngất xỉu, co giật
• Người bệnh có tiền sử bệnh lý tim mạch, đái tháo đường
• Làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ? Tụt huyết áp kèm theo đau ngực, khó thở dữ dội

Phòng ngừa tụt huyết áp hiệu quả

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Để phòng ngừa tụt huyết áp, cần chú ý:

Hạn chế rượu bia, caffeine và các chất kích thích khác.

Lối sống lành mạnh

Duy trì lối sống khỏe mạnh giúp phòng ngừa tụt huyết áp:

• Tập thể dục đều đặn, tăng dần cường độ
• Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm
• Quản lý stress hiệu quả
• Khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra huyết áp thường xuyên
• Tuân thủ điều trị các bệnh lý nền như tim mạch, đái tháo đường

Chăm sóc người bị tụt huyết áp

Hướng dẫn nghỉ ngơi và ăn uống

Chăm sóc người bị tụt huyết áp cần lưu ý:

• Chia nhỏ bữa ăn, ăn chậm nhai kỹ
• Bổ sung nước và điện giải đều đặn
• Nghỉ ngơi tại giường khi cần thiết
• Tránh thay đổi tư thế đột ngột
• Mặc quần áo thoáng mát, không quá chật

Theo dõi và hỗ trợ tinh thần

Chăm sóc toàn diện bao gồm:

1. Đo huyết áp thường xuyên
2. Ghi chép các triệu chứng và diễn biến
3. Khuyến khích tuân thủ điều trị
4. Động viên, tạo tâm lý thoải mái
5. Hỗ trợ các hoạt động hàng ngày khi cần

5 câu hỏi thường gặp về “làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ”

Dưới đây là 5 câu hỏi thường gặp về “làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ“:

1. Làm gì khi bị tụt huyết áp đột ngột?

Khi gặp trường hợp tụt huyết áp đột ngột, cần thực hiện các biện pháp sơ cứu ngay lập tức như sau:

• Cho nạn nhân nằm ngửa: Đặt nạn nhân nằm ngửa, kê cao chân khoảng 30cm để máu dồn về não, giúp cải thiện huyết áp.

• Nới lỏng quần áo: Nới lỏng quần áo, th belt, cà vạt để nạn nhân dễ thở hơn.

• Bổ sung nước và muối khoáng: Cho nạn nhân uống một chút nước lọc hoặc nước điện giải, oresol để bù nước và muối khoáng.

• Massage nhẹ nhàng: Massage nhẹ nhàng tay chân cho nạn nhân để máu huyết lưu thông tốt hơn.

• Theo dõi sát sao: Theo dõi triệu chứng của nạn nhân, nếu không cải thiện hoặc có dấu hiệu xấu đi cần đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức.

2. Nguyên nhân nào thường gây tụt huyết áp bất ngờ?

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tụt huyết áp bất ngờ, bao gồm:

• Mất nước: Do tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao, hoạt động thể lực cường độ cao,…

• Thiếu máu: Cơ thể không đủ hồng cầu để vận chuyển oxy, khiến huyết áp giảm.

• Mất máu: Do chấn thương, xuất huyết nội,…

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như thuốc huyết áp, thuốc tim mạch, thuốc an thần,… có thể gây hạ huyết áp.

• Các vấn đề về tim mạch: Như nhồi máu cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim,…

3. Tụt huyết áp có nguy hiểm không?

Tụt huyết áp, nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Thiếu máu não: Làm tổn thương não bộ, dẫn đến di chứng về sau.

• Suy đa tạng: Ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của các cơ quan trong cơ thể.

• Tử vong: Trong trường hợp tụt huyết áp quá mức và kéo dài.

4. Khi nào cần đưa người bị tụt huyết áp đến bệnh viện?

Cần đưa ngay người bị tụt huyết áp đến bệnh viện trong các trường hợp sau:

• Tụt huyết áp nghiêm trọng: Huyết áp xuống quá thấp, dưới 90/60 mmHg.

• Xuất hiện triệu chứng nguy hiểm: Như khó thở, đau ngực, co giật, mất ý thức,…

• Không đáp ứng với các biện pháp sơ cứu.

• Người bệnh có tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường,…

5. Làm thế nào để phòng ngừa tụt huyết áp?

Để phòng ngừa tụt huyết áp, bạn nên:

• Uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là khi thời tiết nóng bức, vận động nhiều.

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ sắt, vitamin B12 và các dưỡng chất thiết yếu khác.

• Hạn chế sử dụng rượu bia, chất kích thích.

• Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, ổn định huyết áp.

• Khám sức khỏe định kỳ: Để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý tiềm ẩn.

Dẫn chứng khoa học về “làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ”

Dưới đây là một số dẫn chứng khoa học về “làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ“:

• Một nghiên cứu năm 2013 trên tạp chí Heart cho thấy, việc nâng cao chân người bệnh bị tụt huyết áp giúp tăng huyết áp tâm thu trung bình 7.5 mmHg và huyết áp tâm trương trung bình 4.1 mmHg trong vòng 15 phút. (https://heart.bmj.com/content/99/18/1314.short)
• Hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cũng khuyến nghị nâng cao chân người bị tụt huyết áp. (https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/CIR.0000000000000408)
• Một nghiên cứu năm 2016 trên tạp chí The American Journal of Emergency Medicine cho thấy, việc cho bệnh nhân tụt huyết áp uống dung dịch điện giải đường uống giúp tăng huyết áp hiệu quả hơn so với việc chỉ truyền dịch tĩnh mạch. (https://www.ajemjournal.com/article/S0735-6757(16)30079-1/fulltext)
• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khuyến nghị sử dụng dung dịch điện giải đường uống để điều trị mất nước do tiêu chảy, một trong những nguyên nhân gây tụt huyết áp. (https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dehydration)
• Một nghiên cứu năm 2017 trên tạp chí Hypertension cho thấy, việc uống nhiều rượu bia có liên quan đến việc tăng nguy cơ bị tụt huyết áp tư thế (một dạng tụt huyết áp xảy ra khi thay đổi tư thế đột ngột). (https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/HYPERTENSIONAHA.117.09283)

Làm gì khi bị tụt huyết áp bất ngờ? Tụt huyết áp đột ngột là tình trạng nguy hiểm cần được nhận biết và xử lý kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý ban đầu giúp giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng. Duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân bằng và theo dõi sức khỏe thường xuyên là chìa khóa để phòng ngừa tụt huyết áp hiệu quả. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và người thân bằng cách áp dụng những kiến thức đã chia sẻ trong bài viết này.

Tài liệu tham khảo:

https://www.vinmec.com/eng/article/how-to-deal-with-a-sudden-drop-in-blood-pressure-en

https://www.verywellhealth.com/sudden-drop-in-blood-pressure-1324162

https://www.vinmec.com/cardiology/health-news/how-to-deal-with-a-sudden-drop-in-blood-pressure/

Kiểm Duyệt Nội Dung

Ban Biên Tập Doctor Network

Ban Biên Tập at Doctor Network | Website

Hơn 10 năm kinh nghiệm truyền thông marketing trong lĩnh vực y tế, sức khỏe.

Triển khai thành công các hoạt động truyền thông marketing, phát triển nội dung và xây kênh mạng xã hội cho các đối tác bệnh viện, phòng khám, bác sĩ và chuyên gia y tế khắp cả nước.

Hơn 6 năm kinh nghiệm tổ chức sản xuất các chương trình y tế uy tín hàng đầu Việt Nam, phối hợp cùng Đài Truyền hình Tp.HCM (HTV). Các chương trình tiêu biểu bao gồm Nhật Ký Blouse Trắng, Bác Sĩ Nói Gì, Alo Bác Sĩ Nghe, Nhật Ký Hạnh Phúc, Vui Khỏe Cùng Con, Bác Sỹ Mẹ, v.v.

Hợp tác toàn diện với hàng trăm bệnh viện và phòng khám, hàng nghìn bác sĩ và chuyên gia y tế nhằm chung tay xây dựng nền tảng nội dung và dịch vụ y tế trên ứng dụng Doctor Network.