Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh: 5 nguyên nhân phổ biến

Vàng da là một trong những hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong những tuần đầu đời. Da và mắt của bé có thể chuyển sang màu vàng, khiến không ít cha mẹ lo lắng. Tuy nhiên, không phải tất cả trường hợp vàng da đều đáng báo động. Trên thực tế, vàng da sinh lý là một hiện tượng tự nhiên và thường không gây nguy hiểm cho sức khỏe của bé. Vậy “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh” là gì? Làm thế nào để nhận biết và chăm sóc bé đúng cách? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là gì?

Vàng da sinh lý là tình trạng da và lòng trắng mắt của trẻ sơ sinh chuyển sang màu vàng do sự gia tăng bilirubin trong máu. Bilirubin là một sắc tố màu vàng được tạo ra khi các tế bào hồng cầu bị phá hủy. Thông thường, gan sẽ xử lý và loại bỏ bilirubin ra khỏi cơ thể qua phân và nước tiểu. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ đẻ non, gan chưa phát triển hoàn thiện, nên không thể xử lý hết bilirubin, dẫn đến tình trạng vàng da.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Pediatrics, vàng da sinh lý xuất hiện ở khoảng 60% trẻ sơ sinh đủ tháng và 80% trẻ sinh non.

Nguyên nhân gây vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh:

• “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh”  -Gan chưa trưởng thành: Gan của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, chưa đủ khả năng chuyển hóa và đào thải bilirubin một cách hiệu quả.
• Số lượng hồng cầu cao hơn: Trẻ sơ sinh có số lượng hồng cầu cao hơn so với người lớn, khi các hồng cầu này bị phá hủy, chúng sẽ tạo ra một lượng lớn bilirubin.
• “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh”  -Sữa mẹ chưa “về” đầy đủ: Trong những ngày đầu sau sinh, sữa mẹ có thể chưa “về” nhiều, khiến bé bú ít và bilirubin không được đào thải hiệu quả qua phân su.

“vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh” – gan chưa trưởng thành

Dấu hiệu nhận biết vàng da sinh lý:

• “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh”  – Da và mắt của bé chuyển sang màu vàng nhẹ.
• “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh” thường xuất hiện sau 24 giờ và đạt đỉnh vào ngày thứ 3-5 sau sinh.
• Bé vẫn bú tốt, ngủ ngon, không có biểu hiện bất thường khác.

“vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh” – bé vẫn bú khỏe, ngủ ngon

Vàng da sinh lý có nguy hiểm không?

Hầu hết các trường hợp vàng da sinh lý là vô hại và sẽ tự khỏi trong vòng 1-2 tuần mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, vàng da sinh lý có thể trở nên nghiêm trọng và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như kernicterus (vàng da nhân não). Đây là tình trạng bilirubin tích tụ quá nhiều trong não, gây tổn thương não vĩnh viễn.

Khi nào vàng da sinh lý cần đi khám?

Bạn nên đưa trẻ đi khám ngay nếu thấy trẻ có các dấu hiệu sau:

• “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh” xuất hiện sớm (trước 24 giờ sau sinh) hoặc kéo dài hơn 2 tuần.
• Vàng da đậm, lan xuống bụng và chân.
• Trẻ bỏ bú, ngủ li bì, sốt, co giật, hoặc có các biểu hiện bất thường khác.

Cách chăm sóc vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh

• Cho trẻ bú mẹ thường xuyên: Đây là cách tốt nhất để giúp trẻ đào thải bilirubin ra khỏi cơ thể qua phân và nước tiểu.
• “vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh”  – Tắm nắng nhẹ nhàng: Cho trẻ tắm nắng buổi sáng sớm (trước 8 giờ sáng hoặc sau 4 giờ chiều) khoảng 15-20 phút mỗi ngày, giúp chuyển hóa bilirubin. Lưu ý tránh ánh nắng trực tiếp và không phơi nắng quá lâu.
• Theo dõi sát sao: Quan sát màu da của trẻ hàng ngày và ghi chú lại. Nếu thấy vàng da trở nên đậm hơn hoặc kéo dài, cần đưa trẻ đi khám ngay.

Phòng ngừa vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh

• Cho trẻ bú mẹ sớm và thường xuyên: Đây là cách tốt nhất để giúp trẻ đào thải bilirubin hiệu quả.
• Theo dõi sức khỏe của mẹ trong quá trình mang thai: Kiểm soát tốt các bệnh lý như tiểu đường, nhiễm trùng… để giảm nguy cơ vàng da ở trẻ.
• Kiểm tra nhóm máu của mẹ và bé: Nếu mẹ có nhóm máu O và bé có nhóm máu A hoặc B, cần đặc biệt chú ý theo dõi vàng da của bé.

“vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh” – kiểm tra máu của mẹ và bé

Kết luận

Vàng da sinh lý là hiện tượng phổ biến và thường vô hại ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi và chăm sóc bé đúng cách, đưa bé đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện của bé.

Tài liệu tham khảo:

https://medlineplus.gov/ency/article/001559.htm

https://www.msdmanuals.com/home/children-s-health-issues/gastrointestinal-gi-and-liver-problems-in-newborns/jaundice-in-the-newborn

https://www.vinmec.com/en/news/health-news/distinguish-between-physiological-neonatal-jaundice-and-pathological-jaundice/