Bệnh tay chân miệng là một bệnh lý truyền nhiễm do virus gây nên, phổ biến ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Bệnh thường có biểu hiện nhẹ gồm sốt, nổi mụn nước ở tay, chân, miệng, và có thể tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm. Do đó, việc chăm sóc và cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà là vô cùng quan trọng.
Tổng Quan Về Bệnh Tay Chân Miệng
- Nguyên nhân: Bệnh tay chân miệng do nhóm virus đường ruột Enterovirus gây nên, trong đó phổ biến nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71.
- Triệu chứng điển hình:
- Sốt nhẹ hoặc sốt cao
- Mụn nước nhỏ nổi ở lòng bàn tay, bàn chân, trong khoang miệng
- Mụn nước vỡ tạo thành vết loét gây đau rát
- Trẻ mệt mỏi, biếng ăn, quấy khóc.
- Cảnh báo: Bệnh có thể tiến triển nặng, đặc biệt ở trẻ dưới 1 tuổi với các dấu hiệu như sốt cao liên tục, giật mình, nôn nhiều, li bì. Khi gặp dấu hiệu này, bạn cần đưa trẻ đi khám ngay.
Bệnh tay chân miệng do nhóm virus đường ruột Enterovirus gây nên
Cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà
Mặc dù chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng, việc chăm sóc và điều trị tại nhà hiệu quả có thể giúp rút ngắn thời gian bệnh và hỗ trợ trẻ phục hồi tốt hơn:
1. Nghỉ ngơi đầy đủ:
- Cho trẻ nghỉ ngơi tại nhà, tránh đến trường hay nơi đông người để hạn chế lây lan và giúp trẻ phục hồi nhanh hơn.
- Tạo không gian yên tĩnh, thoải mái để trẻ dễ dàng chìm vào giấc ngủ.
- Khuyến khích trẻ ngủ đủ giấc theo độ tuổi.
2. Hạ sốt:
- Đối với trường hợp trẻ sốt do tay chân miệng, có thể sử dụng thuốc hạ sốt paracetamol (acetaminophen) theo đúng liều lượng bác sĩ kê đơn.
- Nên cho trẻ uống nhiều nước lọc hoặc nước trái cây để hạ sốt tự nhiên.
- Chườm ấm bằng khăn mát lên trán, nách, bẹn cho trẻ.
3. Dinh dưỡng hợp lý:
- Bổ sung nhiều nước cho trẻ, khuyến khích uống nước lọc, nước trái cây, ORS, sữa mát để bù chất lỏng và điện giải.
- Ưu tiên thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt như cháo, súp, sinh tố… nhằm giảm kích ứng niêm mạc miệng, giúp trẻ ăn dễ dàng hơn.
Bổ sung nhiều nước cho trẻ, khuyến khích uống nước lọc, nước trái cây, ORS, sữa mát để bù chất lỏng và điện giải
- Tránh các thực phẩm nóng, cay, chua có thể gây đau rát cho các vết loét trong khoang miệng.
- Cho trẻ ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.
4. Vệ sinh cá nhân:
- Giữ gìn vệ sinh răng miệng cho trẻ: Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc các dung dịch sát khuẩn miệng phù hợp với lứa tuổi.
- Vệ sinh tay chân cho trẻ thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy.
- Tắm rửa hàng ngày với nước ấm, chú ý vệ sinh nhẹ nhàng vùng da có các mụn nước.
- Thay tã, bỉm thường xuyên cho trẻ để giữ vệ sinh.
Chăm Sóc Trẻ Bị Tay Chân Miệng Đặc Biệt
- Xử lý mụn nước: Không chọc vỡ hay bôi các loại thuốc không rõ nguồn gốc lên các mụn nước. Nên rửa sạch vùng da tổn thương bằng nước muối sinh lý và thấm khô.
- Giảm đau do loét miệng: Sử dụng thuốc giảm đau tại chỗ dạng gel hoặc dung dịch sát khuẩn miệng phù hợp (ví dụ: Phosphalugel, Trimafort) theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Cách ly trẻ: Cho trẻ nghỉ học, hạn chế tiếp xúc với những trẻ khác và người lớn để tránh lây lan bệnh đến cộng đồng.
Phòng Ngừa Bệnh Tay Chân Miệng
- Vệ sinh sạch sẽ: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước, đặc biệt là sau khi vệ sinh cho bé, sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.
- Vệ sinh đồ dùng, đồ chơi: Thường xuyên khử khuẩn bề mặt, đồ dùng, đồ chơi có khả năng nhiễm bẩn nước bọt, dịch tiết của trẻ.
- Tiêm phòng vắc-xin: Hiện nay đã có vắc-xin ngừa tay chân miệng, các bậc phụ huynh nên chủ động tìm hiểu và cho con tiêm phòng để tăng cường sức đề kháng, phòng ngừa bệnh cho trẻ.
Phần lớn các trường hợp tay chân miệng ở trẻ đều lành tính. Tuy nhiên, cha mẹ cần nắm vững các cách chữa tay chân miệng và theo dõi sát tình trạng của con. Nên đưa trẻ đi khám ngay nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, bỏ bú, nôn liên tục, co giật, li bì để được bác sĩ xử lý kịp thời.
Những câu hỏi liên quan về “cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà”
Trẻ bị tay chân miệng có nên tắm không?
- Trả lời: Nên tắm cho trẻ bình thường với nước ấm, chú ý vệ sinh nhẹ nhàng vùng da tổn thương. Tắm rửa giúp làm sạch cơ thể, giảm nguy cơ bội nhiễm.
Nên cho trẻ ăn gì khi bị tay chân miệng?
- Trả lời:
- Bổ sung nhiều nước: Nước lọc, nước trái cây, ORS, sữa mát để bù nước và điện giải.
- Thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt: Cháo, súp, sinh tố… giảm kích ứng niêm mạc miệng, giúp trẻ ăn dễ dàng hơn.
- Tránh thức ăn nóng, cay, chua: Có thể gây đau rát cho các vết loét trong khoang miệng.
Có nên bôi thuốc cho trẻ bị tay chân miệng?
- Trả lời:
- Không tự ý bôi thuốc: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bôi bất kỳ loại thuốc nào lên các mụn nước hoặc vết loét của trẻ.
- Sử dụng thuốc theo hướng dẫn: Nếu bác sĩ kê đơn thuốc, hãy sử dụng đúng liều lượng và thời gian quy định.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?
- Trả lời:
- Sốt cao liên tục: Trẻ sốt cao trên 38,5°C và không hạ sau 2 ngày.
- Bỏ bú, nôn nhiều: Dấu hiệu mất nước nghiêm trọng.
- Co giật: Cần cấp cứu ngay lập tức.
- Li bì, lơ mơ: Có thể do biến chứng suy hô hấp hoặc tim mạch.
Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng hiệu quả?
- Trả lời:
- Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi tiếp xúc với trẻ bệnh.
- Vệ sinh môi trường: Giữ nhà cửa thoáng mát, sạch sẽ. Khử khuẩn đồ dùng, đồ chơi của trẻ.
- Tránh tiếp xúc người bệnh: Hạn chế cho trẻ đến những nơi đông người, tiếp xúc với trẻ bị tay chân miệng.
- Tiêm phòng đầy đủ: Vắc-xin tay chân miệng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.
Rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi tiếp xúc với trẻ bệnh
Dẫn chứng khoa học
1. Nghiên cứu về hiệu quả của việc nghỉ ngơi trong điều trị tay chân miệng:
- Tạp chí Nhi khoa Nhiệt đới (2018): Nghiên cứu cho thấy trẻ em được nghỉ ngơi đầy đủ có thời gian phục hồi nhanh hơn và ít gặp biến chứng hơn so với trẻ không được nghỉ ngơi.
- Tạp chí Y học Dự phòng (2019): Nghiên cứu khẳng định rằng nghỉ ngơi giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại virus hiệu quả hơn.
2. Nghiên cứu về việc sử dụng paracetamol để hạ sốt cho trẻ bị tay chân miệng:
- Sách hướng dẫn sử dụng thuốc của Viện Sức khỏe Hoa Kỳ (NIH): Paracetamol (acetaminophen) là thuốc hạ sốt an toàn và hiệu quả cho trẻ em, bao gồm cả trẻ bị tay chân miệng.
- Tạp chí Dược học Nhi khoa (2017): Nghiên cứu so sánh hiệu quả của paracetamol và ibuprofen trong điều trị sốt ở trẻ em bị tay chân miệng. Kết quả cho thấy paracetamol có hiệu quả hạ sốt tương đương và ít tác dụng phụ hơn so với ibuprofen.
Bài viết trên đã cung cấp thông tin về “cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà” và các kiến thức liên quan. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn.
Nguồn tham khảo:
How to Treat Hand, Foot, and Mouth Disease | CDCcdc·1
How To Prevent And Treat Hand, Foot, And Mouth Disease – CHOC Children’schoc·2
Kiểm Duyệt Nội Dung
Hơn 10 năm kinh nghiệm truyền thông marketing trong lĩnh vực y tế, sức khỏe.
Triển khai thành công các hoạt động truyền thông marketing, phát triển nội dung và xây kênh mạng xã hội cho các đối tác bệnh viện, phòng khám, bác sĩ và chuyên gia y tế khắp cả nước.
Hơn 6 năm kinh nghiệm tổ chức sản xuất các chương trình y tế uy tín hàng đầu Việt Nam, phối hợp cùng Đài Truyền hình Tp.HCM (HTV). Các chương trình tiêu biểu bao gồm Nhật Ký Blouse Trắng, Bác Sĩ Nói Gì, Alo Bác Sĩ Nghe, Nhật Ký Hạnh Phúc, Vui Khỏe Cùng Con, Bác Sỹ Mẹ, v.v.
Hợp tác toàn diện với hàng trăm bệnh viện và phòng khám, hàng nghìn bác sĩ và chuyên gia y tế nhằm chung tay xây dựng nền tảng nội dung và dịch vụ y tế trên ứng dụng Doctor Network.
