4 bước xử trí hạ đường huyết khi mang thai hiệu quả

Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu giảm xuống mức quá thấp. Đối với phụ nữ mang thai, hạ đường huyết tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho cả mẹ và thai nhi. Bài viết này sẽ giúp mẹ bầu hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, cách xử trí, phòng ngừa hạ đường huyết khi mang thai, đồng thời hướng dẫn chế độ dinh dưỡng phù hợp để mẹ và bé luôn khỏe mạnh.

Hạ đường huyết khi mang thai là gì?

Hạ đường huyết khi mang thai được xác định khi mức đường huyết của mẹ bầu thấp hơn 70 mg/dL. Tình trạng này tuy không phổ biến nhưng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như ngất xỉu, co giật, thậm chí ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thai nhi.

Vì sao bà bầu dễ bị hạ đường huyết?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hạ đường huyết khi mang thai, phổ biến nhất bao gồm:

• Thay đổi nội tiết tố: Sự dao động của các hormone trong thai kỳ, đặc biệt là insulin (hormone giúp đưa đường từ máu vào tế bào), khiến cơ thể mẹ bầu dễ rơi vào trạng thái thiếu hụt đường.
• Ăn uống không hợp lý: Bỏ bữa, ăn không đủ chất, ăn kiêng quá nghiêm ngặt khiến cơ thể không được cung cấp đủ glucose.
• Tập thể dục quá sức: Mẹ bầu vận động với cường độ cao nhưng chế độ dinh dưỡng không cân đối dẫn đến đường huyết giảm đột ngột.

• Sử dụng thuốc điều trị tiểu đường: Nếu mẹ đã mắc tiểu đường từ trước, việc sử dụng insulin hoặc thuốc tiểu đường quá liều cũng gây hạ đường huyết.

Dấu hiệu nhận biết hạ đường huyết khi mang thai

Khi đường huyết hạ thấp, cơ thể mẹ bầu sẽ xuất hiện các triệu chứng như:

• Mệt mỏi, bủn rủn chân tay, cơ thể run rẩy.
• Tim đập nhanh, hồi hộp, đổ mồ hôi lạnh.
• Hoa mắt, chóng mặt, thậm chí mất thăng bằng.
• Đau đầu dữ dội, buồn nôn.
• Khó tập trung, thay đổi tâm trạng (cáu gắt, lo lắng).

Nếu không được khắc phục kịp thời, hạ đường huyết nặng có thể dẫn đến bất tỉnh, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.

Cách xử trí và phòng ngừa hạ đường huyết hiệu quả

Xử trí hạ đường huyết cấp tính

• Bước 1: Ăn/uống ngay các thực phẩm có tác dụng tăng đường huyết nhanh như nước đường, nước trái cây, viên kẹo ngọt…
• Bước 2: Kiểm tra lại đường huyết sau 15 phút.
• Bước 3: Nếu đường huyết vẫn thấp, lặp lại bước 1 & 2.
• Bước 4: Đến cơ sở y tế ngay nếu tình trạng không cải thiện hoặc mẹ bầu xuất hiện các triệu chứng nặng như bất tỉnh, co giật.

Phòng ngừa hạ đường huyết khi mang thai

• Ăn uống khoa học: Chia thành nhiều bữa ăn nhỏ, ưu tiên thực phẩm lành mạnh, chỉ số đường huyết (GI) thấp, hạn chế đồ ngọt, thức ăn chế biến sẵn.
• Vận động nhẹ nhàng: Các bài tập phù hợp như đi bộ, yoga cho bà bầu… giúp cải thiện sức khỏe và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

• Theo dõi đường huyết: Kiểm tra đường huyết thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ..
• Tuân thủ điều trị: Nếu mẹ bầu đã có tiền sử tiểu đường, cần tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ.

Chế độ ăn uống lành mạnh cho mẹ bầu hạ đường huyết

Mẹ bầu bị hạ đường huyết cần hết sức chú trọng chế độ dinh dưỡng. Nên tham khảo ý kiến chuyên gia để xây dựng thực đơn phù hợp, bao gồm:

• Các nhóm thực phẩm nên ăn: Ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, các loại đậu, trái cây ít ngọt, thịt nạc, cá, sữa không đường,…
• Thực phẩm nên hạn chế: Đồ ngọt, bánh kẹo, nước có ga, thức ăn nhanh, thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa.
• Đồ ăn vặt lành mạnh: Mẹ bầu nên trữ sẵn sữa chua không đường, các loại hạt, trái cây sấy… để nhanh chóng bổ sung năng lượng khi cần thiết.

Lời khuyên từ chuyên gia

• Khám thai định kỳ: Đặc biệt quan trọng nếu mẹ đã có bệnh tiểu đường từ trước hoặc có biểu hiện hạ đường huyết.
• Giữ tinh thần thoải mái: Tránh căng thẳng, lo âu vì làm mất ổn định đường huyết.
• Liên hệ bác sĩ ngay khi có bất thường: Nếu mẹ bầu gặp các triệu chứng nghiêm trọng hoặc khó kiểm soát đường huyết tại nhà, hãy đến cơ sở y tế uy tín để nhận tư vấn kịp thời.

Dưới đây là 5 câu hỏi thường gặp và phần trả lời về chủ đề “hạ đường huyết khi mang thai”:

1. Bị hạ đường huyết khi mang thai có nguy hiểm không?

• Trả lời: Hạ đường huyết khi mang thai tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên hoặc mức đường huyết giảm quá sâu có thể dẫn đến các biến chứng như:
  • Ngất xỉu, gây chấn thương cho mẹ bầu
  • Thiếu oxy lên não của thai nhi, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và thể chất của bé.
  • Tăng nguy cơ sinh non hoặc tiền sản giật.

2. Mẹ bầu hạ đường huyết nên ăn gì để tăng đường huyết nhanh?

• Trả lời: Khi bị hạ đường huyết, mẹ bầu cần tiêu thụ ngay các thực phẩm giúp tăng đường huyết nhanh chóng như:
  • 1 cốc nước cam hoặc nước ép trái cây không thêm đường
  • 1 nắm nho khô
  • 2-3 viên kẹo ngọt
  • 1 muỗng canh mật ong
  • 1 cốc sữa không đường

Sau khoảng 15 phút, hãy kiểm tra lại đường huyết để đánh giá hiệu quả.

3. Làm thế nào để phòng ngừa hạ đường huyết trong thai kỳ?

• Trả lời: Mẹ bầu có thể phòng ngừa hạ đường huyết bằng những cách sau:
  • Chế độ ăn uống: Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, không để bụng đói quá lâu. Hạn chế đồ ngọt, ưu tiên thực phẩm lành mạnh. Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn phù hợp.
  • Tập luyện vừa sức: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga bà bầu,… rất tốt cho quá trình kiểm soát đường huyết thai kỳ
  • Theo dõi đường huyết thường xuyên: Tần suất kiểm tra cần có hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ.
  • Tuân thủ điều trị: Với mẹ bầu đã mắc tiểu đường, cần dùng thuốc hoặc insulin đúng liều lượng.

4. Đường huyết khi mang thai bao nhiêu là thấp?

• Trả lời: Mức đường huyết được xem là thấp khi mang thai phụ thuộc vào thời điểm đo, cụ thể:
  • Đường huyết lúc đói: Dưới 70 mg/dL được xem là thấp. [1]
  • Đường huyết sau ăn 1 giờ: Dưới 140 mg/dL là bình thường. [1]
  • Đường huyết sau ăn 2 giờ: Dưới 120 mg/dL là an toàn. [1]

5. Có phải bà bầu nào cũng có nguy cơ bị hạ đường huyết?

• Trả lời: Không phải tất cả bà bầu đều bị hạ đường huyết. Tuy nhiên, nguy cơ cao hơn ở những đối tượng sau:
  • Mẹ đã mắc tiểu đường từ trước khi mang thai.
  • Có tiền sử hạ đường huyết ở lần mang thai trước.
  • Gia đình có người thân bị tiểu đường.
  • Mang thai nhiều bé (đa thai).
  • Tăng cân quá mức khi mang thai.

1. Theo nghiên cứu của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), khoảng 10-20% phụ nữ mang thai mắc hạ đường huyết, đặc biệt là những người có tiền sử tiểu đường hoặc mang thai nhiều bé. (American Diabetes Association. Gestational Diabetes. https://diabetesjournals.org/care/article/46/Supplement_1/S254/148052/15-Management-of-Diabetes-in-Pregnancy-Standards)

2. Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy tỷ lệ hạ đường huyết ở phụ nữ mang thai là 12,3%. (Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh – Nghiên cứu tỷ lệ và yếu tố nguy cơ hạ đường huyết ở phụ nữ mang thai. https://tapchi.ctump.edu.vn/index.php/ctump/article/download/867/726/2319)

3. Thay đổi nội tiết tố thai kỳ, đặc biệt là tăng insulin, khiến cơ thể sử dụng glucose hiệu quả hơn, dẫn đến hạ đường huyết. (Mayo Clinic. Pregnancyand low blood sugar (hypoglycemia). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gestational-diabetes/diagnosis-treatment/drc-20355345)

4. Ăn uống thất thường, bỏ bữa, ăn kiêng quá mức khiến cơ thể không được cung cấp đủ glucose. (National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). Hypoglycemia in Pregnancy. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545196/)

Hạ đường huyết khi mang thai là tình trạng cần được quan tâm đúng mức. Hy vọng bài viết này giúp mẹ bầu có thêm kiến thức hữu ích để bảo vệ sức khỏe của bản thân và thai nhi. Hãy nhớ, kiểm soát đường huyết tốt, ăn uống lành mạnh, vận động phù hợp, phối hợp chặt chẽ với bác sĩ, mẹ bầu sẽ có một thai kỳ khỏe mạnh và chào đón thiên thần nhỏ chào đời an toàn.

Tài liệu tham khảo:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/321734

https://www.healthline.com/health/pregnancy/hypoglycemic-and-pregnant

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8379913/